Introductie

Een grote toekomst voor het kleine schip

“De huidige organisaties die verantwoordelijk zijn voor onze zorg, de pensioenen, woningen, de publieke zaak, het milieu, de energie en ons voedsel zijn zwaar verouderd. Ze kenden hun hoogtepunt in de jaren tachtig maar zijn nu een blok aan ons been en zijn een rem op vooruitgang en innovatie. Deze organisaties zijn een doel op zichzelf geworden en hebben zichzelf losgezongen van hun oorspronkelijke doelstelling. Bijvoorbeeld het zorgen voor mensen.
Mensen, burgers, wij dus, voelen ons niet meer gehoord en begrepen. De systemen (de organisaties) zijn vooral gericht op beheersbaarheid, efficiency, controle, belangenbehartiging en zijn de burger volledig kwijtgeraakt. Het gevolg is dat mensen, jij en ik, het zelf gaan oplossen. Wij gaan zelf samen iets regelen voor onze gezamenlijke energiebehoefte, er ontstaan stadsboerderijen zodat we weten waar ons voedsel vandaan komt, we gaan voor elkaar zorgen omdat we er met de dure zorg niet meer uitkomen, we nemen het over van systemen.” , aldus Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde in zijn boek “In het Oog van de orkaan”

Ook de beleidsmakers in de binnenvaart zijn blijven steken in dit oude patroon. Er verscheen in 2013 een rapport over vergroening van de binnenvaart in 2013 (Pantea/NEA, CCR, CBRB, EBU, EICN e.a ).
“Dat kan toch niet waar zijn! “ was onze reactie bij het lezen van de passage over het aan de huidige milieueisen aanpassen van kleine schepen: Technisch te lastig, geen ruimte in de kleine machinekamer, te duur, met als eindconclusie dat die dan maar vrijgesteld moesten worden van inspanningen om de milieuprestaties te verbeteren.
In een ander binnenvaartblad voegde een van de opstellers van dit rapport daar in een
interview nog aan toe dat in zijn ogen kleine schepen onder de 400 ton  [EXPAND geen toekomst
hebben.!]Daar ben ik het overigens, als je ze vrijstelt van de milieueisen, wel mee eens. “Wie niet aan duurzaamheid werkt heeft over 10 jaar als bedrijf geen bestaansrecht meer” (Paul Polman, CEO Unilever)[/EXPAND]
Hoewel de beleidsmakers nog pro forma braaf blijven herhalen hoe belangrijk het is dat de “haarvaten” van ons vaarwegenstelsel open blijven en worden gebruikt voor vrachtvervoer is de realiteit, (ook van hun beleid), dat alles wordt ingezet op groter, sneller en goedkoper. Vaarwegen die daar niet- of nauwelijks voor geschikt zijn worden vrijgegeven voor schepen van 110m of groter, regelgeving houdt nauwelijks rekening met de onmogelijkheid (en ook overbodigheid) van regels die voor nieuwbouwschepen (soms) zinvol zijn maar bij toepassing op kleine schepen deze economisch oninteressant maakt. Los van het feit dat de meerwaarde (veiligheid)vaak discutabel is.  De terechte kritiek van schippersorganisaties levert in de media redelijk wat aandacht. Maar de toon van die berichten draagt vooral bij aan het “Calimero”-beeld, van “oude menschen en dingen die voorbij gaan”.

De realiteit is echter totaal omgekeerd. Wij zijn lid van een samenwerkingsverband met een 100-tal (erg) kleine schepen. Onze bevrachters en acquisiteurs worden regelmatig geconfronteerd met klanten die kleine partijen te vervoeren hebben en hoogst verbaasd zijn dat dat probleemloos kan. In hun optiek waren de kleine schepen allang van het toneel verdwenen. Ook de interesse van jonge schippers en wat oudere zijinstromers die dolgraag een carrière met een klein schip willen beginnen is overweldigend en overstijgt vaak de capaciteit van ons stageproject.

Onze overtuiging is dan ook dat er uiteindelijk juist geen toekomst is voor grote schepen. Met de transitie van de energieproductie vervalt de behoefte aan het transport van miljoenen tonnen kolen en olie, met de overgang van intensieve veeteelt en landbouw naar lokaal en ecologisch vervallen de grote stromen veevoeders uit Afrika en Zuid Amerika, en de vele miljoenen tonnen kunstmest. En de stijgende welvaart in de (nu nog) lagelonenlanden alsmede de technische vervolmaking van methoden om ter plaatse allerhande voorwerpen ter plekke in 3d te modelleren zal ook de stroom containers niet ongemoeid laten.

Ik was blij verrast om in “Zomergasten” Ahmet Aboutaleb, burgemeester (van Rotterdam) nagenoeg hetzelfde verhaal te horen vertellen. (vanaf 1:20 over “de stad”)
(de aflevering is helaas vanwege de rechten niet meer te bekijken)

Maar een schip is en blijft, als je het energietechnisch bekijkt, met afstand het zuinigste transportmiddel. Het is dan ook zaak om ook de kleine schepen zo energiezuinig en schoon maken als technisch mogelijk is, en niet door te lobbyen voor minder strenge regels te proberen om die ontwikkeling tegen te houden. Als we niet op onze handen blijven zitten zie ik een gouden toekomst.